İngiliz Sterlini, Refah Yasası Oylaması Öncesi Siyasi Riskle Karşı Karşıya

LONDRA – İngiliz Sterlini (GBP), Birleşik Krallık hükümetinin tartışmalı "Evrensel Kredi ve Kişisel Bağımsızlık Ödemesi Yasası" (Universal Credit and Personal Independence Payment Bill) üzerine yapılacak kritik oylama öncesinde siyasi risklerle karşı karşıya. İşçi Partisi hükümetinin amiral gemisi niteliğindeki bu refah reformu tasarısı, özellikle Başbakan Keir Starmer'ın liderliği altında partinin içinden gelen güçlü bir isyanla yüzleşirken, piyasalar üzerindeki potansiyel etkileri yakından izleniyor.

Tasarının, engelli ve uzun süreli rahatsızlığı olan kişilere yönelik ödeneklerde önemli değişiklikler ve kesintiler öngörmesi, başta 100'den fazla İşçi Partisi milletvekili olmak üzere geniş bir muhalefet cephesinin oluşmasına neden oldu. Hükümetin, tasarının ilk etapta durdurulmasını hedefleyen bir önergeye karşı son dakika tavizler vermesine rağmen, parti içi muhalefet hala tam olarak yatışmış değil.

Yasa Tasarısının İçeriği ve Temel Tartışma Noktaları

Refah reformları, Birleşik Krallık'ın artan sosyal yardım harcamalarını kontrol altına almayı hedefliyor. Hükümet, özellikle Kişisel Bağımsızlık Ödemeleri (PIP) ve Evrensel Kredi'nin sağlıkla ilgili unsurlarındaki artışı dizginleyerek yıllık milyarlarca sterlin tasarruf etmeyi amaçlıyor. Tasarıdaki ana değişiklikler ve tartışma konuları şunlar:

• PIP Kriterlerinin Sıkılaştırılması: Engellilik ödemesi olan PIP için uygunluk kriterlerinin sıkılaştırılması. Orijinal planda 800.000 kişinin bu ödenekleri alma yeterliliğini kaybetmesi bekleniyordu. Hükümet, yeni başvuruların Kasım 2026'dan itibaren yeni kurallara tabi olacağını taahhüt ederek kısmi bir taviz verdi.

• Evrensel Kredi Sağlık Unsurunda Kesintiler: Evrensel Kredi alanların sağlıkla ilgili ek ödemelerinde kesintiye gidilmesi. Hükümet, mevcut alıcılar için bu unsuru enflasyona paralel olarak artıracağını, ancak yeni alıcılar için ödemeyi haftalık 50 sterline indireceğini belirtti.

• İstihdam Desteği: Tasarı, engelli ve sağlık sorunu olan bireyleri işgücüne kazandırmak için 300 milyon sterlinlik ek istihdam desteği getirmeyi vaat ediyor.

Eleştirenler ise, bu reformların 250.000'e kadar kişiyi, çocuklarla birlikte 50.000 kişiyi yoksulluğa iteceğini, engelli bireylerle yeterli istişare yapılmadığını ve gelecekteki faydalanıcılar için bir "iki kademeli" sistem yaratacağını savunuyor. Bazı milletvekilleri, hükümetin "boş çek" imzalamalarını istediğini belirterek tasarıyı bloke etme çağrısında bulunuyor.

Siyasi Riskler ve Liderlik Sınavı

Bu oylama, Başbakan Keir Starmer'ın liderliği için önemli bir sınav niteliği taşıyor. Kendi partisinden gelen böylesine geniş çaplı bir isyan, Starmer'ın başbakanlığına yönelik şüpheleri artırabilir ve hükümetin yasama gündemini uygulama kapasitesini zayıflatabilir. Tasarının yenilgisi, hükümetin yetkisini ciddi şekilde sarsarak, Maliye Bakanı Rachel Reeves'in harcama ve vergi planları hakkında şüpheler yaratabilir ve sonbaharda ekonomiyi olumsuz etkileyecek vergi artışları olasılığını güçlendirebilir.

Hükümetin daha önce de bazı politikalarında "U dönüşü" yapması, bu tavizlerin de benzer bir baskının sonucu olduğu yorumlarına yol açıyor. Bu durum, hükümetin mali disiplin hedeflerine ulaşmasını zorlaştırabilir ve bütçe üzerindeki baskıyı artırabilir.

Sterlin Üzerindeki Etkisi

Sterlin, oylama öncesinde Euro karşısında neredeyse bir haftanın en düşük seviyelerine gerileyerek siyasi belirsizliğe duyarlılığını gösterdi. Piyasalar, hükümetin mali kurallarına bağlı kalma yeteneği ve kamu harcamalarını kontrol altına alma potansiyeli hakkında endişe duyuyor.

Eğer tasarı, ciddi bir isyanla dahi olsa, geçerse bu hükümet için bir zafer olarak yorumlanabilir ve Sterlin üzerinde kısa vadede bir miktar rahatlama sağlayabilir. Ancak, büyük bir isyan veya tasarının reddedilmesi, Sterlin üzerinde aşağı yönlü bir baskı oluşturabilir. Bu durum, yatırımcı güvenini sarsabilir ve Birleşik Krallık'ın ekonomik görünümüne ilişkin belirsizliği artırabilir. Piyasa katılımcıları, oylamanın sonucunu ve hükümetin bu siyasi krizi nasıl yöneteceğini dikkatle izlemeye devam edecek.